Ekspert: Część polskich lotnisk upadnie

– Generalnie kondycja lotnisk jest z³a, poniewa¿ w³aœciwie nie pracuj¹ albo pracuj¹ w minimalnym zakresie – mówi w rozmowie z agencj¹ Newseria Biznes Sebastian Goœciniarek, partner BBSG. – Niektóre lotniska radz¹ sobie w tym kryzysie lepiej, inne gorzej. Wynika to z tego, w jakiej kondycji finansowej w niego wesz³y. Co do zasady du¿e lotniska mia³y jakieœ zapasy œrodków finansowych, a lotniska ma³e mia³y je minimalne lub w ogóle, co oznacza, ¿e ka¿de z nich musia³o podj¹æ dzia³ania restrukturyzacyjne zwi¹zane ze zwolnieniem czêœci personelu, ze zmian¹ zakresu czy czasu wykonywania operacji. Tak szyj¹c i ³ataj¹c, ¿yj¹ z dnia na dzieñ i z miesi¹ca na miesi¹c – dodaje.

Polska Agencja ¯eglugi Powietrznej w raporcie podsumowuj¹cym 2020 rok podaje, ¿e liczba wszystkich operacji lotniczych w polskiej przestrzeni publicznej spad³a o 58,7 procent, do poziomu 376,9 tysi¹ca. Liczba operacji na polskich lotniskach wynios³a 193,7 tysi¹ca, po spadku o 56,4 procent. Najwiêksze spadki dotknê³y lotniska w Warszawie (minus 59 procent), Krakowie (minus 57 procent), Wroc³awiu (minus 56 procent) oraz Modlinie (minus 56 procent). Najmniejsze straty odnotowa³y porty w Zielonej Górze (minus 12 procent), £odzi (minus 38 procent) i Olsztynie-Szymanach (minus 38 procent).

Z kolei Zwi¹zek Regionalnych Portów Lotniczych zebra³ statystyki ruchu pasa¿erskiego za trzy kwarta³y 2020 roku w 13 funkcjonuj¹cych w Polsce lotniskach regionalnych. Wynika z nich, ¿e od pocz¹tku stycznia do koñca wrzeœnia 2020 roku z po³¹czeñ regularnych i czarterowych skorzysta³o ok. 8,04 miliona podró¿nych, czyli o 15,3 miliona mniej (minus 65,6 procent) rok do roku. Wiadomo, ¿e statystyki za ca³y rok bêd¹ jeszcze gorsze, bo podsumowania najwiêkszych portów – w Warszawie, Krakowie, Katowicach czy Gdañsku – mówi¹ o oko³o 70-procentowych spadkach.

– Do poziomu ruchu z 2019 roku wrócimy w 2025, mo¿e nawet w 2026 roku. Lekki wzrost bêdzie notowany dopiero w 2022, a mo¿e w 2023 roku. Lotniska musz¹ siê przygotowaæ, ¿e jeszcze przynajmniej dwa sezony, letni i zimowy, bêd¹ bardzo trudne, wiêc bêd¹ musia³y zwracaæ siê o pomoc na zewn¹trz, czy to do swoich udzia³owców, czy do rynków finansowych. W konsekwencji mo¿e siê okazaæ, ¿e niektóre z lotnisk albo upadn¹, albo w znacz¹cy sposób przeformu³uj¹ swoj¹ dzia³alnoœæ – ocenia Sebastian Goœciniarek.

Czêœæ portów, aby przetrwaæ, bêdzie musia³a na przyk³ad znacz¹co ograniczyæ ruch, czyli wstrzymaæ wszystkie operacje w danych godzinach. Mog¹ te¿ zdecydowaæ siê na to, by przestaæ byæ lotniskiem u¿ytku publicznego i nie przyjmowaæ ruchu czarterowego czy regularnych przewoŸników, ale staæ siê lotniskiem general aviation, czyli o charakterze ogólnym. Wszelkie tego typu zmiany oznaczaj¹ jednak du¿e zwolnienia i obni¿ki wynagrodzeñ.

– Nie s¹ to na pewno ³atwe decyzje, ale myœlê, ¿e lotniska albo w tej chwili s¹ przymuszone do tego i wykonuj¹ takie dzia³ania, albo ju¿ wkrótce nie bêd¹ mia³y wyjœcia i bêd¹ musia³y je podj¹æ – prognozuje ekspert ds. lotnictwa BBSG. – Lotniska w Poznaniu i Katowicach og³osi³y, ¿e bêd¹ zwalnia³y pracowników, i wesz³y w odpowiednie procedury. Podobnie dzieje siê na lotnisku w Rzeszowie, przy czym w przypadku tych lotnisk mamy do czynienia ze zwalnianiem dosyæ sporej grupy zatrudnionych. W innych portach ten proces równie¿ siê odbywa, mo¿e jeszcze nie na tak¹ skalê, ale nie s¹dzê, ¿eby którekolwiek lotnisko osta³o siê w takim zestawie personelu, w jakim wesz³o w ten kryzys na pocz¹tku 2020 roku.

W listopadzie lotniska dosta³y z bud¿etu pañstwa 142,2 miliona z³otych w ramach rekompensaty za czas administracyjnego zamkniêcia ruchu pasa¿erskiego od 15 marca do 30 czerwca. ZRPL podaje, ¿e œrodki pokry³y 30–40 procent poniesionych w tym okresie strat. Pomoc pañstwa dla lotnisk regionalnych powinna byæ wiêksza, zw³aszcza bior¹c pod uwagê, ¿e czwarty kwarta³ przyniós³ dalszy spadek ruchu pasa¿erskiego, nawet o 90 procent rok do roku.

– Znacznie mniej bêdzie ruchu biznesowego, czyli tego najbardziej wartoœciowego do tej pory, zarówno dla przewoŸników, jak i dla lotnisk. Wiêcej bêdzie ruchu prywatnego, czarterów. Struktura ruchu siê zmieni i bêd¹ musia³y siê zmieniæ te¿ podmioty wystêpuj¹ce na rynku, czyli zarówno przewoŸnicy, jak i porty lotnicze – ocenia Sebastian Goœciniarek.

Jego zdaniem mimo zmian czekaj¹cych rynek i okresowego spowolnienia w ruchu lotniczym decyzja o kontynuowaniu budowy Centralnego Portu Lotniczego nie podlega w¹tpliwoœci. Pandemia mo¿e jedynie opóŸniæ ca³¹ inwestycjê, ale nie powinna jej wstrzymaæ.

Rz¹d wyd³u¿y³ termin korzystania ze specustawy lotniskowej do koñca 2025 roku. Ma to pozwoliæ na nowe inwestycje dotycz¹ce infrastruktury lotniczej, w tym tak¿e inwestycji towarzysz¹cych budowie Centralnego Portu Komunikacyjnego.

– Obecna sytuacja rynkowa powinna sk³oniæ decydentów do tego, ¿eby jeszcze raz przyjrzeæ siê, jak ten CPK powinien wygl¹daæ – postuluje ekspert BBSG. – Bez w¹tpienia musimy mieæ nowe lotnisko, które zast¹pi Lotnisko Chopina, poniewa¿ w obecnej lokalizacji ono nie ma mo¿liwoœci rozwoju i w pewnej perspektywie czasowej przestanie wystarczaæ. Nie mo¿e byæ tak, ¿e dojdziemy do tego momentu i dopiero wtedy zaczniemy siê zastanawiaæ, co robiæ. To jest dodatkowy argument. Jeœli kwestiê budowy CPK wyczyœcimy z wszystkich politycznych ozdobników, to oka¿e siê, ¿e jest konieczne wyjœcie z sytuacji.