Od Olszynki do niepodległości

Rocznica bitwy pod Olszynką Grochowską była zawsze dla Polaków dniem niezmiernie ważnym.

Pod zaborami, gdy każdy przejaw polskości był bezlitośnie tępiony, obchody miały szczególny charakter – pokazywały, że nie jest nas łatwo złamać, nie jest łatwo ani nie będzie łatwo odebrać nam kultywowanej o bohaterach pamięci. Gdyż ta pamięć pcha nas do działania i do niestrudzonej walki o ojczyznę. Wykorzenienie tej pamięci równało się więc wycięciu „genu buntowników” z narodowej świadomości i z narodowego ducha.

Co roku 25 lutego na puste pola pod Grochowem ciągnęły tłumy modlących się Polaków. Przez wiele lat widomym „świadkiem” wydarzeń z czasów bitwy była wiekowa olcha. To do niej przyczepiano tabliczki pamiątkowe, to na niej znajdował się napis mówiący o tym, iż jest ona już jedynym pomnikiem…