Sztuka
Relikwiarz œw. Zygmunta z Fundacji Kazimierza Wielkiego dla katedry w P³ocku, 1370
Zamek Królewski w Warszawie na pierwszym wernisa¿u online otworzy³ dziœ wystawê przypominaj¹c¹ Kazimierza Wielkiego, jednego z najwybitniejszych polskich w³adców. W tym roku mija 650. rocznice jego œmierci.
Kazimierz Wielki, ostatni Piast, zas³yn¹³ przede wszystkim jako reformator, który umocni³ pañstwo polskie w XIV wieku, uregulowa³ relacje z s¹siadami i zadba³ o rozwój wewnêtrzny kraju. Przys³owie mówi, ¿e „zasta³ Polskê drewnian¹, a zostawi³ murowan¹”. Za jego czasów za³o¿ono niemal 100 nowych miast, ufortyfikowano ponad 50 zamków i umocniono wiele murowanych fortyfikacji miejskich.
- Przydomek Magnus nada³ mu Jan D³ugosz - mówi Wojciech Fa³kowski, dyrektor Zamku Królewskiego - aby odró¿niæ go od Kazimierza Jagielloñczyka. A potem historycy przet³umaczyli ³aciñskie Magnus jako Wielki, ¿eby doceniæ i podkreœliæ zas³ugi króla. Jego dokonania dla Polski by³y naprawdê wybitne. Po pierwsze przej¹³ po ojcu W³adys³awie £okietku królestwo, które nale¿a³o umocniæ i tego dokona³. Po drugie trzeba by³o zawrzeæ sojusze i odeprzeæ wrogów, którzy zagra¿ali pañstwu, jego granicom i sposobowi trwania monarchii polskiej w Europie. To by³y sprawy dyplomacji, militarne i regulacji prawnych. I to te¿ mu siê uda³o. Po trzecie - by³ wybitnym strategiem na przysz³oœæ To za jego panowania stworzono doktrynê pañstwow¹, która umo¿liwi³a potem powrót prowincji, które odpad³y za panowania W³adys³awa £okietka.
- Zarówno organizacja pañstwa, umocnienie granic i pozycji miêdzynarodowej, a tak¿e stworzenie nowoczesnej struktury pañstwowej i administracyjnej czyni z niego w³adcê wybitnego.
Na wystawie przypomnaj¹cej jego dokonania zebrano w Dawnej Izbie Poselskiej wspania³e zabytki. Przetrwa³o ich niewiele, ale te zachowane s¹ niezwykle cenne.
Do arcydzie³ œredniowiecznego z³otnictwa nale¿y relikwiarz œw. Zygmunta, ze zbiorów Muzeum Diecezjalnego w P³ocku.
Unikatem jest tak¿e jedna z najstarszych w Polsce rzeŸb œwieckich, przedstawiaj¹ca króla Kazimierza Wielkiego. Ten portret pochodzi ze zbiorów Muzeum Uniwersytetu Jagielloñskiego.
Zgromadzone dokumenty i ksiêgi prezentuj¹ dokonania Kazimierza Wielkiego w dziedzinie prawodawstwa. Wœród nich jest wspaniale zdobiony ewangeliarz przemyski, który razem z przywilejem dla biskupa ormiañskiego ze Lwowa ilustruje aktywn¹ politykê wschodni¹ Kazimierza. Z kolei dokument dotycz¹cy budowy murów w P³ocku przypomina o dzia³aniach króla na Mazowszu i próbach podporz¹dkowania go Koronie.
Prezentowane s¹ te¿ numizmaty i militaria.
A ekspozycjê koñcz¹ rysunki Jana Matejki, które malarz wykona³ w czasie otwarcia grobu Kazimierza w 1869 roku, pozwalaj¹cego po raz pierwszy poznaæ poœmiertnego wyposa¿enie w³adcy. Na wystawie mo¿na zobaczyæ te¿ kopiê popiersia króla z p³yty grobowca Kazimierza Wielkiego.
Ekspozycjê „Umar³ król. 650. rocznica œmierci Kazimierza Wielkiego” mo¿na ogl¹daæ TUTAJ.
Towarzyszy jej tak¿e cykl wyk³adów, transmitowanych online:
1 grudnia – „Umar³ król, niech ¿yje w naszej pamiêci! 650. rocznica œmierci Kazimierza Wielkiego”, dr Zbigniew Hundert, Pawe³ Tyszka, Micha³ Zawadzki
3 grudnia – „Król, który mi³owa³ pokój. Œl¹sk w polityce Kazimierza Wielkiego”, dr hab. Wojciech Mrozowicz, Uniwersytet Wroc³awski
10 grudnia – „Mennictwo i polityka monetarna Kazimierza Wielkiego”, prof. dr hab. Borys Paszkiewicz, Uniwersytet Wroc³awski
17 grudnia – „Kazimierz Wielki – zmierzch dynastii”, dr hab. Marek Barañski, Uniwersytet Kardyna³a Stefana Wyszyñskiego
