Za poranne i popo³udniowe godziny opieki nad dzieæmi nauczycielom nale¿y siê dodatkowe wynagrodzenie, je¿eli nie wliczaj¹ siê do pensum.
Czêœæ dyrektorów przedszkoli do zajêæ statutowych wpisuje zajêcia opiekuñcze np. miêdzy 6 a 8 rano i miêdzy 16 a 17, kiedy nie ma wszystkich dzieci w grupach. Za pracê w tych godzinach nauczyciele nie dostaj¹ dodatkowego wynagrodzenia. Jak jednak orzek³ S¹d Okrêgowy w Piotrkowie Trybunalskim, jest to niezgodne z prawem.
Zgodnie z kart¹ nauczyciela nauczyciele przedszkola prowadz¹ zajêcia bezpoœrednio z wychowankami w wymiarze od 22 do 25 godzin tygodniowo (w zale¿noœci od wieku dzieci). Zajêcia te nie wyczerpuj¹ ca³ego czasu pracy. Nauczycieli zatrudnionych w przedszkolach obowi¹zuje 40-godzinny tydzieñ pracy. Ale zgodnie z kart¹ nauczyciela opieka nad dzieæmi mo¿e byæ sprawowana równie¿ w ramach zajêæ statutowych, do których zaliczaj¹ siê zajêcia opiekuñcze i wychowawcze uwzglêdniaj¹ce potrzeby i zainteresowania uczniów.
Dlatego w rozpatrywanej przez s¹d sprawie dyrektor postanowi³ ³ataæ braki kadrowe dodatkowymi godzinami opieki w ramach zajêæ statutowych. Wpisa³ do statutu, ¿e w godzinach porannych i popo³udniowych dzieci schodz¹ siê do placówki, wykonuj¹ dowolne zabawy, s³u¿¹ce realizacji ich pomys³ów, oraz rozchodz¹ siê odbierane przez rodziców lub opiekunów. Ka¿dy z nauczycieli zatrudnionych w przedszkolu by³ zobowi¹zany do dwóch takich godzin zajêæ opiekuñczych tygodniowo, niezale¿nie od pensum. Kiedy na emeryturê odesz³y dwie osoby, zlikwidowano równie¿ dwuzmianowoœæ pracy nauczycieli. Zaczêli przychodziæ do pracy na ró¿ne godziny do ró¿nych grup. Dziêki temu, przy zmniejszonej kadrze pedagogicznej, godziny pracy przedszkola nie uleg³y zmianie. Poranne i popo³udniowe godziny zajêæ w dziennikach opisywano jako zajêcia opiekuñcze, pozosta³e by³y ewidencjonowane jako zajêcia pracy wychowawczo-dydaktycznej.
Zarówno s¹d pierwszej, jak i drugiej instancji za zajêcia opiekuñcze przyzna³ nauczycielkom dodatkowe wynagrodzenie. Nauczyciel przedszkolny wykonuje bowiem pracê dydaktyczn¹ przez ca³y okres pobytu dziecka w placówce, nie tylko wtedy, gdy grupa jest w komplecie. Wa¿ne s¹ zatem zajêcia kierowane, jak i czas spo¿ywania posi³ków, czas przeznaczony na odpoczynek i charakter tego odpoczynku, uroczystoœci przedszkolne, wycieczki, ale i ubieranie i rozbieranie. Bardzo wa¿na jest samodzielna zabawa.
Ustawodawca wprost okreœli³ cele i zadania, jakie stawia siê przed wychowawcami przedszkolnymi. To osi¹gniêcie okreœlonego poziomu rozwoju dziecka na koniec wychowania, nie zaœ opanowanie okreœlonego poziomu wiedzy z poszczególnych przedmiotów nauczania, jak to ma miejsce w szkole.
Ocena, czy dane zajêcia s¹ zajêciami ponadwymiarowymi, czy te¿ wchodz¹ w normalny czas pracy nauczyciela, nie mo¿e byæ wynikiem arbitralnej decyzji dyrektora placówki. Zgodnie bowiem z treœci¹ art. 35 ust. 2 karty nauczyciela przez godzinê ponadwymiarow¹ rozumie siê przydzielon¹ nauczycielowi godzinê zajêæ dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuñczych powy¿ej tygodniowego obowi¹zkowego wymiaru zajêæ.
Skoro zatem powódki mia³y w zakresie obowi¹zków 22 i 25 godzin zajêæ dydaktycznych tygodniowo, czyli pracowa³y w pe³nym wymiarze, to wszystkie godziny ponad ten wymiar okreœlane jako „zajêcia opiekuñcze" by³y godzinami ponadwymiarowymi, niezale¿nie od odmiennego pogl¹du kierownictwa. Przys³ugiwa³o im za nie dodatkowe wynagrodzenie.
– W przedszkolu nie ma czegoœ takiego jak zajêcia opiekuñcze. Podstawa programowa jest realizowana podczas ca³ego pobytu dziecka w placówce – komentuje Anna Zabielska z zarz¹du Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Kadry Kierowniczej Oœwiaty.
Czynnoœci wynikaj¹ce z 40-godzinnego tygodnia pracy wykraczaj¹ce ponad tzw. pensum mog¹ polegaæ na przygotowywaniu uroczystoœci przedszkolnej, przygotowywaniu do konkursów, udziale w radach pedagogicznych, opracowywaniu pomocy dydaktycznych i zebraniach z rodzicami.
Sygnatura akt: V Pa 39/20
