Adam Bodnar
Rz¹d nie mia³ podstaw prawnych, aby w rozporz¹dzeniu okreœlaæ kryteria kolejnoœci szczepieñ przeciwko koronawirusowi – wskazuje Rzecznik Praw Obywatelskich. Taka mo¿liwoœæ jest tylko w przypadku szczepieñ obowi¹zkowych, a szczepienia przeciwko COVID-19 nimi nie s¹.
Chodzi o rozporz¹dzenie Rady Ministrów z 14 stycznia 2021 r., okreœlaj¹ce kryteria kolejnoœci szczepieñ. Wydano je na podstawie ustawy 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zaka¿eñ i chorób zakaŸnych u ludzi.
- Nie daje ona upowa¿nienia ustawowego, aby w rozporz¹dzeniu okreœlaæ grupy osób podlegaj¹cych szczepieniom, które nie s¹ obowi¹zkowe. Przepisy rozporz¹dzenia nie zosta³y zatem oparte na upowa¿nieniu ustawowym. W konsekwencji nie daj¹ one podstaw do regulowania kolejnoœci dostêpu do szczepieñ o charakterze dobrowolnym – a takie s¹ przecie¿ szczepienia przeciw koronawirusowi - napisa³ Adam Bodnar w wyst¹pieniu do ministra zdrowia Adama Niedzielskiego.
Realizacja szczepieñ jest objêta gwarancjami wynikaj¹cymi z art. 68 ust. 2 Konstytucji. Stanowi on, ¿e obywatelom, niezale¿nie od ich sytuacji materialnej, w³adze publiczne zapewniaj¹ równy dostêp do œwiadczeñ opieki zdrowotnej finansowanej ze œrodków publicznych. Warunki i zakres udzielania œwiadczeñ okreœla ustawa.
Konstytucyjny wymóg okreœlenia w ustawie warunków udzielania œwiadczeñ zdrowotnych nie oznacza, ¿e nie mog¹ zostaæ uszczegó³owione w rozporz¹dzeniu. Jest to mo¿liwe, ale wy³¹cznie na podstawie wyraŸnego upowa¿nienia w ustawie. W przypadku szczepieñ dobrowolnych takiego upowa¿nienia nie ma.
Obawy RPO budzi coœ jeszcze.
- Rozporz¹dzenie reguluje wy³¹cznie to, ¿e podmioty przeprowadzaj¹ce szczepienia przeciwko COVID-19 maj¹ obowi¹zek wykonywania szczepieñ w odpowiedniej kolejnoœci wobec wskazanych grup osób w etapie 0 oraz I. Brak jest natomiast regulacji dotycz¹cej etapów II i III, o których jest z kolei mowa w Narodowym Programie Szczepieñ przeciw COVID-19.
Rzecznik widzi tak¿e potrzebê doprecyzowania rozporz¹dzenia, które wobec ryzyka niewykorzystania szczepionki, dopuszcza szczepienie osób poza kolejnoœci¹.
- Bior¹c pod uwagê emocje spo³eczne, które budzi dostêp do szczepieñ, pragnê zauwa¿yæ, ¿e w powy¿szym brzmieniu przepis ten mo¿e budziæ problemy interpretacyjne, a w konsekwencji wywo³ywaæ niepotrzebne niepokoje – wskazuje Adam Bodnar.
