Finanse
Eksperci o uchwalonym w³aœnie nowym œwiadczeniu: absurdalna, niepoparta ¿adnymi merytorycznymi argumentami decyzja, psucie systemu, niszczy zachêty do d³u¿szej pracy.
Sejm uchwali³ ustawê, która pozwoli na wyp³atê jesieni¹ dodatkowego œwiadczenia obiecanego przez PiS jeszcze przed wyborami parlamentarnymi i prezydenckimi. Za ustaw¹ zag³osowa³o 420 pos³ów, przeciw by³o 19, a 12 wstrzyma³o siê od g³osu.
Zgodnie z ustaw¹ „14" równ¹ minimalnej emeryturze otrzymaj¹ emeryci i renciœci, którzy pobieraj¹ œwiadczenie do 2900 z³ brutto. Ci, którzy maj¹ wy¿sze, dostan¹ mniej, a ich „14" bêdzie pomniejszona o kwotê przekroczenia 2900 z³, wedle zasady z³otówka za z³otówkê. Rz¹d szacuje, ¿e œwiadczenie dostanie ponad 9 mln osób. Koszt „14" to 11,4 mld z³.
– To jednorazowe œwiadczenie w roku pandemii, gdy ochrona zdrowia nie dzia³a i seniorzy chodz¹ do lekarza prywatnie. Nie jest to sta³y wydatek bez pokrycia w dochodach – tak poparcie opozycyjnej Koalicji Obywatelskiej dla rz¹dowego projektu mocno zwiêkszaj¹cego wydatki pañstwa w czasie pandemii t³umaczy³a Izabela Leszczyna, pos³anka KO. – Pe³ne œwiadczenie dostaj¹ tylko najbiedniejsi, im wy¿sza emerytura, tym ni¿sze œwiadczenie – doda³a.
Polityczny wybryk
Eksperci emerytalni nie zostawiaj¹ jednak na tej ustawie suchej nitki. – Dziœ jest piêkny, s³oneczny dzieñ, przynajmniej w Warszawie, wiêc podniesiona na duchu stwierdzam, nieco tylko sarkastycznie, ¿e bardzo kocham moj¹ babciê, wiêc fajnie, ¿e bêdzie mia³a nieco wiêcej pieniêdzy w tym roku – skomentowa³a dla „Rzeczpospolitej" decyzjê Sejmu prof. Joanna Tyrowicz, ekonomistka, wspó³za³o¿ycielka oœrodka badawczego GRAPE, wyk³adowczyni na Wydziale Zarz¹dzania Uniwersytetu Warszawskiego. Zaraz jednak doda³a: – Mój mózg zawodowy odmawia w ogóle mierzenia siê z t¹ absurdaln¹, niepopart¹ ¿adnymi argumentami decyzj¹. Nie ma ¿adnego powodu, by twierdziæ, ¿e akurat teraz trzeba zadbaæ o dochody emerytów albo ¿e to dziwne œwiadczenie, zwane dla niepoznaki 14. emerytur¹, to faktycznie najskuteczniejszy z jakiejkolwiek perspektywy sposób walki z tym ubóstwem. Nie ma nawet dowodów, ¿e ten wybryk bêdzie skuteczny w politycznej walce o rz¹d dusz, bo najbli¿sze wybory za doœæ d³ugi czas, a nie jest powiedziane, ¿e emeryci lepiej zapamiêtaj¹ 14. emeryturê ni¿ chaos w dostêpie do szczepieñ przeciw Covid-19 – doda³a Joanna Tyrowicz.
Zdaniem dr. Antoniego Kolka, prezesa Instytutu Emerytalnego, 14. emerytura to œwiadczenie, które psuje system emerytalny i jest form¹ wygaszania ubezpieczeñ spo³ecznych oraz powrotu do politycznego sterowania wysokoœci¹ œwiadczeñ. – Dalsze tego typu dzia³ania przyczyniaæ siê bêd¹ do odchodzenia od systemu zdefiniowanej sk³adki na rzecz zdefiniowanego œwiadczenia. Nie bêdzie ju¿ zachêt do d³u¿szej pracy, a wrêcz d³u¿sza praca oznaczaæ bêdzie utratê prawa do 14. emerytury – mówi ekspert.
Co wiêcej, jego zdaniem taka forma wyp³aty œrodków jest w praktyce zabieraniem pieniêdzy œwiadczeniobiorcom. – Gdyby œrodki, które maj¹ zostaæ przeznaczone na wyp³atê 14. emerytury, w ca³oœci przeznaczyæ na waloryzacjê œwiadczeñ, oznacza³oby to waloryzacjê na poziomie oko³o 7 proc., czyli ktoœ, kto pobiera œwiadczenie w wysokoœci 1200 z³ otrzyma³by 1284 z³ miesiêcznie. Tyle wynosi³aby emerytura minimalna. Z kolei osoba, która otrzymuje 2500 z³, dosta³aby miesiêcznie wiêcej o 175 z³. W skali 2020 r., w okresie 10 miesiêcy, oznacza³oby to dodatkowo kwotê 1750 z³ – mówi Antoni Kolek.
Zwraca te¿ uwagê, ¿e œrodki te podlega³yby efektowi ci¹gnionemu, czyli kolejna waloryzacja naliczana by³aby ju¿ od wy¿szej kwoty. – Rz¹d premiuje jednak osoby, które pracowa³y krótko i nie wypracowa³y 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mê¿czyzn. To do tych osób kierowane jest œwiadczenie w pe³nej wysokoœci, pozbawiaj¹c prawa do dodatkowych œrodków tych, którzy wypracowali przez ca³e swoje ¿ycie zawodowe emeryturê powy¿ej 4150 z³ – mówi szef Instytutu Emerytalnego.
Drenowanie rezerw
Na tym nie koniec problemów. – 14. emerytura finansowana bêdzie z Funduszu Solidarnoœciowego, który œrodki pozyska z Funduszu Rezerwy Demograficznej – zauwa¿a dr Kolek. Tymczasem pieni¹dze z FRD mia³y byæ przeznaczone na wspieranie Funduszu Ubezpieczeñ Spo³ecznych w trudniejszych czasach. – Te czasy w³aœnie nadchodz¹. Zgodnie z prognozami ZUS w najbli¿szych latach w FUS brakowaæ bêdzie 63–72 mld z³ rocznie. Jednak w³adze wol¹ w ksiêgowy sposób przekazaæ œrodki z FRD do Funduszu Solidarnoœciowego, który od 2025 r. mia³by sp³acaæ tê po¿yczkê. W tak¹ formê sp³aty chyba nikt nie wierzy i œrodki te, obecnie stanowi¹ce aktywa FRD, w przysz³oœci uznane zostan¹ za umorzone. Taki mechanizm to w praktyce drena¿ FRD za pomoc¹ kreatywnej ksiêgowoœci – przekonuje ekspert Instytutu Emerytalnego. – Problem pojawi siê wówczas, gdy jedynymi aktywami FRD bêd¹ niesp³acone po¿yczki. Wtedy nie bêdzie ju¿ œrodków na wyp³atê œwiadczeñ – dodaje.
Po uchwaleniu przez Sejm ustawa idzie do Senatu.
